УИХ-ын чуулганаар энэ долоо хоногт Гацууртын ордоос тєрийн эзэмших хувь хэмжээний асуудлыг хэлэлцэнэ. Тодруулбал "Сентерра Гоулд” компанийн хувьд тус ордыг стратегийн ордод хамруулахдаа тєрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг 20 хувь байлгахаар оруулж ирээд байгаа. Харин тус компанийг эсэргvvцэж буй УИХ-ын зарим гишvvн шvд зуун "Тєр яасан ч 20 хувь эзэмшинэ гэж байхгvй” хэмээн цээжээ дэлдэж байгаа гэнэ.

 

Уг нь єнгєрсєн долоо хоногт Уул уурхайн сайдын тушаалаар байгуулагдсан ажлын хэсэг "Сентерра Гоулд Монголиа” компанийн удирдлагуудтай уулзалт хийсэн. Энэ vеэр єєрийн хєрєнгийн хэмжээг 100.000 ам.доллар хэмээн тогтоож, тєрийн эзэмшлийн хувь, "Сентерра Гоулд Монголиа” ХХК-ийн хувь хэмжээг тус тус тогтоосон байна. Тус ордыг стратегийн ордод хамруулах vндэслэл нь Монгол орны алтны металлогены мужлалаар Хойд Хэнтийн алтны бvсэд тогтоогдсон томоохон орд, алтны єндєр агуулга бvхий хvдэртэй, ирээдvйд тухайн бvс нутгийн хєгжилд нєлєєлнє, дэд бvтэц харьцангуй сайн хєгжсєн, цаашид ордын хэмжээнд нєєц єсєх магадлалтай зэргийг Уул уурхайн сайд Р.Жигжид танилцуулаад авсан. Энэ тєслийн хvрээнд Гацууртын ордын уурхайн олборлолт нийт есєн жил vргэлжилж, vйлдвэрлэл 10 жил явагдах юм байна. Тиймээс л энэ ордыг стратегийн ордод хамруулж урт нэртэй хуульд хамааруулахгvй болгосон юм. Vнэндээ Гацууртын ордыг тєр 20 хувь эзэмшлээ гэхэд мэдээж ашиг тусаа єгєх нь дамжиггvй гэдгийг нэлээд олон эдийн засагч дор бvрнээ тооцоо хийж, тvvний vндсэн дээр УИХ-ын чуулганаар хэлэлцэх гэж буй нь ойлгомжтой. Єєрєєр хэлбэл Уул уурайн яамны ажлын хэсгийнхэн Ашигт малтмалын тухай хуульд тодорхой єєрчлєлтийг хийхээр тєслvvдээ єргєн мэдvvлсэн гэж байгаа юм. Энэ нь стратегийн ач холбогдол бvхий ашигт малтмалын ордоос бодит vр єгєєжийг хvртэх, тєрийн хvртэх vр єгєєжийг тодорхой бєгєєд тогтвортой байлгах, єнєєгийн vнэ цэнээр нэмэгдvvлэх, тєслийн vйл ажиллагааг эрчимжvvлэх зорилгоор тєрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг шилжvvлэхэд ашиглалтын тусгай зєвшєєрєл эзэмшигчдээс тусгай зориулалтын тєлбєр авах эрх зvйн орчныг бvрдvvлэх шаардлага vvсээд байгаа талаараа танилцуулжээ.Тиймээс стратегийн ач холбогдол бvхий ашигт малтмалын орд газрын тєрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг шилжvvлэх тохиолдолд ашиглалтын тусгай зєвшєєрєл эзэмшигчээс тусгай зориулалт бvхий тєлбєр авах асуудлыг зохицуулах зорилгоор Засгийн газраас оруулж ирээд байгаа юм. Гэхдээ энэхvv асуудал олонхийн саналаар дэмжигдэх нь юу л бол гэж хэлэх хvн олон байгаа юм. Энэ нь тус ордыг эзэмшvvлэхгvй хэмээн эх орончийн дvр эсгэн эсэргvvцэж байгаа УИХ-ын гишvvн Х.Болорчулуун, Г.Уянга, З.Баянсэлэнгэ нарын гишvvд юм. Хамгийн хачирхалтай нь хаа байсан Дорнод аймгийн угшилтай Х.Болорчулуун чухам яагаад єнєєдєр "Сентера гоулд”-ыг тэгтлээ их vзэн ядаж эх орончийн дvр эсгэх болов гэдэг нь ихээхэн учиртай гэнэ. Тухайлбал, мань гишvvн єнгєрсєн хугацаанд тус орд руу нутгийн зон олныг єдєєн турхируулж иргэний хєдєлгєєнийхнийг хvртэл санхvvжилсэн хэмээх мэдээлэл гарч байсан. Харин тэрбээр энэхvv мэдээллийн vнэн худлыг огт дэнслэхгvйгээр дуугvй явсан нь хачирхалтай. Яг vнэндээ худалч эх оронч гэж цээжээ дэлдсэн нєхдєєс болж монголд тэрбум, тэрбумаар хєрєнгє оруулж бизнес эрхэлж байсан хєрєнгє оруулагчид нутаг буцах ч магадалтай. Хамгийн ойрын жишээ дурьдахад 2013 онд манай улсад vйл ажиллагаа явуулж байсан гадаадын хєрєнгє оруулалтын хэд, хэдэн сан хаалгаа барьж Мьянмар, Мозамбик руу буурь сэлгэж байсан тvvх бий.

 

Єєрєєр хэлбэл, 2011 онд 4.9 тэрбум ам.долларт хvрч байсан хєрєнгє оруулалт 2012 онд 3.9 тэрбум ам.доллар болж буурч байсан. Энэ бvхнээс болж монголыг чиглэх гадаадын хєрєнгє оруулалт дээрх хэмжээгээр буурсаар байвал vйлдвэр шинээр барих, ажлын байр шинээр бий болгох, хєрєнгийн зах зээлээс мєнгє босгох, суларсан эдийн засгийн єсєлтийг хангахад нэлээн хvндрэл учирах эрсдэл ч бий болж мэдэхээр байгаа юм. Хатуухан хэлэхэд Уул уурхайн том орд газрудын ажил зогсонги байдалд орж байгаа нь Х.Болорчулуун, Г.Уянга нарын гишvvдээс болж энэ бvх ажил зогсож байна гэж хэлэх хvн захаасаа олон. Хэрвээ тєр Гацууртын ордын 20 хувийг эзмшсэн тохиолдолд энэ оны долоодугаар сар гэхэд манай улсын эдийн засаг сайжрах тєлєв рvvгээ орох нигууртай гэсэн.

Харин ард олныг єдєєн турхируулж улс орноо биш зєвхєн єєрсдийн амин хувиа бодсон дээрх гишvvдээс болж "Сентерра гоулд” ХХК хєрєнгє оруулалтаа татах дээрээ хvрвэл Монголын ард тvмэн УИХ-ын гишvvн Г.Уянга, Х.Болорчулуун нараас ам асуувал зохилтой. Єнєєдєр уул уурхайгаас єєр єч тєчнєєн зовлон монголчуудад байна. Гэтэл дээрх нэр бvхий гишvvд яагаад юуны учир зєвхєн уул уурхайг ийнхvv нvд vзvvрлэж дарамтлах болов оо. Мэдээж уул уурхай гэдэг хамгийн их мєнгєтэй салбар учраас тэд их мєнгєний эрэлд мордож ийнхvv "Сентерра гоулд” ХХК-ийг дарамталж ирэх 2016 оны сонгуулийн мєнгєє босгох гэж буй арга нь ч байж мэднэ. Юутай ч єнєєдєр болох энэхvv асуудалд монгол гэсэн цустай хvн болгон анхаарлаа хандуулж буй юм.
Эх сурвалж: